Czytelnia

Pełnomocnictwo

Umowy

Monika Leszczyńska - 09.12.2019

6 min. czytania

Pełnomocnictwo

Brygida właśnie skończyła negocjacje w sprawie umowy najmu kilku lokali. Strony uzgodniły, że za 2 dni na kolejnym spotkaniu podpiszą umowę.

Jednak przed godziną Brygida otrzymała informację o tym, że musi pilnie wyjechać. Nie będzie mogła pojawić się na spotkaniu. Nie chce jednak przekładać spotkania. Co w takim wypadku może zrobić Brygida?

Brygida nie musi działać osobiście. Umowę w jej imieniu może podpisać inna osoba. Brygida powinna udzielić pełnomocnictwa do zawarcia wynegocjowanej umowy najmu. Nie zawsze czynności prawne dokonywane są bezpośrednio przez jej stronę. Dotyczy to zarówno przedsiębiorców jak i osób nie prowadzących działalności gospodarczej. Możliwe jest bowiem udzielenie pełnomocnictwa. Udzielone pełnomocnictwo może być pełnomocnictwem ogólnym, rodzajowym lub szczególnym.
Jeżeli mocodawca ustanowił kilku pełnomocników z takim samym zakresem umocowania, każdy z nich może działać samodzielnie, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa.
Szczególnym rodzajem pełnomocników są prokurenci. Prokura może być udzielona jednak tylko przez przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Do czego upoważnia pełnomocnictwo ogólne?

W odróżnieniu od prokury zakres umocowania nie wynika z ustawy, ale określa je samodzielnie mocodawca. Pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Natomiast do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj. W pełnomocnictwie ogólnym nie określa się ani nie wyodrębnia czynności prawnych, do jakich pełnomocnik został umocowany. Pełnomocnik ma generalne upoważnienie do działania w imieniu mocodawcy w zakresie jego działalności. Przepisy nie wskazują granicy pomiędzy czynnościami zwykłego zarządu i czynnościami przekraczającymi ten zakres. Wyodrębnienie takich czynności wymaga dokonania indywidulanej oceny. Zawsze bierze się pod uwagę konkretny przypadek. Identyczna czynność może mieć w określonych okolicznościach faktycznych charakter zwykłego zarządu, a w innych może stanowić przekroczenie zwykłego zarządu. Za czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu często przyjmuje się zbywanie i obciążanie nieruchomości, zaciąganie pożyczek czy czynienie darowizn.

Czym jest pełnomocnictwo rodzajowe?

Pełnomocnictwo rodzajowe powinno określać rodzaj czynności prawnych, które mogą być dokonywane przez pełnomocnika oraz ich przedmiot np. umocowanie do zawierania umów sprzedaży, przyjmowania zamówień, czy też przyjmowania zapłaty. Pełnomocnictwo rodzajowe obejmować może zarówno czynności przekraczające zwykły zarząd, jak i czynności zwykłego zarządu. Nie ma tutaj ograniczeń.
Przepisy dla dokonania określonej czynności prawnej mogą wymagać posiadania pełnomocnictwa szczególnego.

W jakiej formie należy udzielić pełnomocnictwa?

Pełnomocnictwo ogólne powinno udzielone na piśmie. Nakaz ten wprowadzono pod rygorem nieważności. W sytuacji jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. Na przykład w przypadku pełnomocnictwa do sprzedaży nieruchomości powinno mieć ono formę aktu notarialnego, bowiem taka forma wymagana jest do zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości.

W jakich okolicznościach ustaje pełnomocnictwo?

Pełnomocnictwo ustanie w przypadku upływu czasu na jaki zostało udzielone, dokonania czynności dla której zostało udzielone (w przypadku pełnomocnictwa szczególnego), jak również w sytuacji ubezwłasnowolnienia całkowitego pełnomocnika.
Pełnomocnictwo może być także odwołane w każdym czasie. Odwołanie pełnomocnictwa nie wymaga szczególnej formy. Mocodawca może zrzec się odwołania pełnomocnictwa jeżeli jest ono związane ze stosunkiem prawnym będącym podstawą pełnomocnictwa, z przyczyn uzasadnionych treścią tego stosunku. Chodzi tutaj o stosunek prawny, który łączy mocodawcę z pełnomocnikiem i stanowi przyczynę i cel udzielenie tego pełnomocnictwa.
Może to być np. stosunek pracy czy umowa zlecenia. W przypadku zrzeczenia się odwołania pełnomocnictwa nie można go odwołać w okresie trwania stosunku podstawowego. Jednakże pełnomocnictwo wygaśnie w raz z wygaśnięciem tego.
Umocowanie wygasa także w razie śmierci mocodawcy lub pełnomocnika. Mocodawca może zastrzec jednak w pełnomocnictwie, że pełnomocnictwo nie wygaśnie z powodu śmierci bądź ustania bytu prawnego mocodawcy z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik obowiązany jest zwrócić mocodawcy dokument pełnomocnictwa.

Jakie są skutki działania bez umocowania lub przekroczenia jego zakresu?

W sytuacji gdy osoba działająca bez umocowania, czyli nie mająca pełnomocnictwa lub przekraczająca jego zakres zawarła umowę to jej ważność wymaga potwierdzenia tej umowy przez osobą w imieniu, której została zawarta. Druga strona tej umowy może wyznaczyć jej odpowiedni termin w którym powinno nastąpić potwierdzenie. Jeżeli termin upłynie bez potwierdzenia to stanie się ona wolna od zobowiązań umownych. Natomiast działający jako pełnomocnik powinien zwrócić drugiej stronie to co od niej otrzymał w związku z realizacją umowy, oraz do naprawienia szkody.
Jeżeli osoba działająca bez pełnomocnictwa dokonała natomiast jednostronną czynnością prawną to będzie ona nieważna. Jednakże jeżeli ten, komu zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, zgodził się na działanie bez umocowania to ta jednostronna czynność prawna stanie się ważna po potwierdzeniu jej przez mocodawcę. Taką jednostronną czynnością może być na przykład wypowiedzenia umowy jest to bowiem czynność prawna która dochodzi do skutku przez złożenie oświadczenia woli jednej strony.
W sytuacji gdy pełnomocnik po wygaśnięciu umocowania dokona w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, czynność prawna jest ważna, chyba że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć.

Czy pełnomocnik może udzielić pełnomocnictwa?

Pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników tylko wtedy, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.




Czytelnia i jej główne działy