Zawody prawnicze w Polsce.

Mamy wiele zawodów prawniczych w Polsce. Dla osób nie będących prawnikami i nie mających wśród znajomych prawników często część z tych zawodów zlewa się w jedną całość. Mówimy więc ogólnie „prawnik”. Dopiero gdy konieczne jest skorzystanie z pomocy prawnika zaczynamy zastanawiać się jaki zawód powinien ów prawnik wykonywać.

Jakie zawody prawnicze możemy wymienić?

Gdy pytam o zawody prawnicze większość osób jednym tchem wymienia: sędziego, prokuratora i adwokata. Niektórym przyjdzie do głowy jeszcze komornik i notariusz. Jednak na rynku usług prawniczych z powodzeniem działają także radcy prawni i rzecznicy patentowi. W sądzie oprócz sędziego, czynności wykonują referendarze sądowi, asesorzy sądowi, oraz asystenci sędziego. Na korytarzach sądowych możemy spotkać również radców Prokuratorii Generalnej RP.

Jakie najważniejsze informacje powinniśmy o nich wiedzieć? Do kogo możemy się zgłosić z naszym problemem prawnym?

Zacznijmy po kolei. Wymiar sprawiedliwości w Polsce sprawuje Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Zadania z zakresu wymiaru sprawiedliwości w sądach realizują sędziowie. W sądach rejonowych te same zadania, tylko z pewnymi ograniczeniami, wykonują również asesorzy sądowi. Strojem urzędowym sędziego oraz asesora sądowego jest toga z fioletowym żabotem. Sędzia przewodniczący na rozprawie lub posiedzeniu nakłada również łańcuch z wizerunkiem orła. Referendarze sądowi i starsi referendarze sądowi wykonują zadania z zakresu ochrony prawnej, inne niż wymiar sprawiedliwości. Występują w szczególności w postępowaniu wieczystoksięgowym, nakazowym, upominawczym, jak również w postępowaniu rejestrowych.

A co w przypadku komornika, jakie czynności podejmuje komornik?

Komornik jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym. Wykonuje on czynności w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym. Jeżeli mamy prawomocne orzeczenie sądu, którego druga strona nie chce wykonać, na przykład nie chce dobrowolnie zapłacić zasądzonej na naszą rzecz kwoty możemy wystąpić do komornika z wnioskiem w wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Komornik wykonuje również postanowienia o zabezpieczeniu spadku oraz sporządza spis inwentarza. Ponadto na zlecenie sądu komornik będzie osobiście doręczał bezpośrednio adresatowi zawiadomienia sądowe, pisma procesowe oraz inne dokumenty sądowe za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty. Na zlecenie komornika pewne czynności może realizować również asesor komorniczy.

W sądzie w todze z czerwonym żabotem pojawia się często prokurator. Jakie działania wiążą się z wykonaniem zawodu prokuratora?

Prokuratura wykonuje zadania w zakresie ścigania przestępstw oraz stoi na straży praworządności. Prokurator prowadzi lub nadzoruje postępowanie przygotowawcze oraz wnosi i popiera oskarżenia przed sądami. Działania prokuratura kojarzą nam się więc przede wszystkim z prawem karnym. Słusznie, ale nie są to jedyne kompetencje prokuratora. Prokurator może bowiem żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu cywilnym, jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego.

Skoro w prokuraturze działają prokuratorzy to kim w takim razie jest radca Prokuratorii Generalnej RP?

Czasami niektórzy słysząc Prokuratoria Generalna wyobrażają sobie automatycznie Prokuratora Generalnego. To jednak dwie różne instytucje. Do zadań Prokuratorii Generalnej należy przed wszystkim wyłączne zastępstwo Skarbu Państwa przed Sądem Najwyższym, zastępstwo Skarbu Państwa i organów administracji rządowej przed sądami powszechnymi oraz sądami administracyjnymi, jak również zastępstwo Rzeczypospolitej Polskiej przed sądami, trybunałami i innymi organami orzekającymi w stosunkach międzynarodowych, a także wydawanie opinii prawnych w sprawach określonych przepisami. W Prokuratorii zadania te realizują radcowie oraz referendarze Prokuratorii Generalnej. Radca Prokuratorii Generalnej występuje przed sądem w todze z żabotem w kolorze błękitnoszarym.

Chcę złożyć oświadczenie o przekształceniu przedsiębiorcy w spółkę kapitałową muszę więc udać się do kancelarii notarialnej, bowiem przepisy wymagają aby miało formę aktu notarialnego. Jakie inne czynności może dla mnie wykonać notariusz?

Notariusz dokonuje czynności które zgodnie z prawem powinny mieć formę aktu notarialnego bądź czynności którym osoba zgłaszająca się chce nadać taką formę. Forma aktu notarialnego jest wymagana dla niektórych umów na przykład umowy przenoszącej własność nieruchomości, czy też umowy spółki kapitałowej. Ponadto w przypadku śmierci osoby bliskiej możemy wystąpić do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku lub udać się do notariusza, który sporządzi akty poświadczenia dziedziczenia. Notariusz sporządza również poświadczenia, spisuje protokoły, sporządza protesty weksli i czeków, wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów, składa również wnioski o wpis w księdze wieczystej wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu w księdze wieczystej.

Chcę uzyskać ochronę dla swojego wynalazku do kogo powinienem zgłosić się o pomoc?

Sprawy z zakresu własności przemysłowej to przede wszystkim specjalność rzeczników patentowych. Rzecznicy patentowi świadczą pomocy w szczególności w sprawach związanych z uzyskaniem, zachowaniem oraz dochodzeniem praw dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych i przemysłowych oraz topografii układów scalonych, a także znaków towarowych, nazw handlowych i oznaczeń geograficznych. W ramach pomocy prawnej udzielają porad i konsultacji prawnych, sporządzają opinie prawne, badają stan prawny przedmiotów własności przemysłowej. Rzecznicy świadczą również usługi zastępstwa w postępowaniu przed Urzędem Patentowym, sądami i organami orzekającymi w sprawach własności przemysłowej. Rzecznikami patentowymi nie muszą być osoby z wykształceniem prawniczym, często są to osoby z wykształceniem technicznym pozwalającym na właściwe opracowanie opisów technicznych. Niektóre uprawnienia rzeczników patentowych oraz radców prawnych i adwokatów pokrywają się. Planowane są natomiast kolejne zmiany rozszerzające uprawnienia rzeczników patentowych.

Czym różni się zawód adwokata i radcy prawnego?

Adwokat oraz radca prawny to dwa różne zawody. Jednakże różnice pomiędzy oboma zawodami są niewielkie. Wynika to ze zmian wprowadzanych na przestrzeni lat, które przyznały radcom prawnym nowe kompetencje i w zasadzie zrównały oba zawody. Zarówno adwokat jak i radca prawni świadczą pomoc prawną na rzecz osób fizycznych, podmiotów gospodarczych oraz jednostek organizacyjnych. Udzielają im porad prawnych, przygotowują opinie, projekty umów. Występują również przed sądami i urzędami w charakterze pełnomocników lub obrońców. Dawniej radcowie prawni nie mogli występować w charakterze obrońcy w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe. Zmieniło się to jednak w 2015 r. i obecnie także radca prawny może zostać obrońcą. Do radcy prawnego można więc zgłosić się zarówno w sprawach cywilnych, gospodarczych, administracyjnych jak i rodzinnych oraz karnych. Przed sądem radca prawny występuje w todze z żabotem koloru ciemnoniebieskiego, a adwokat z żabotem koloru zielonego.